Yemler

I - Kökeni bitkisel olan yemler:
Yaş ve kuru olarak doğrudan doğruya kullanılmaya elverişli olan her nevi otlar ile öğütülmemiş dane yemler, kök, yumru, meyve, saman, silaj yemleri ve benzeri bitkisel yemlerdir.
Bunların grupları ve adları aşağıda gösterilmiştir:
1) Yeşil yemler:
Taze olarak, doğrudan doğruya veya parçalanarak hayvan beslenmesinde kullanılan aşağıda yazılı buğdaygil, baklagil ve diğer familyalara ait yeşil yemler bu gruba girerler.
Buğday hasılı, - Arpa hasılı, Çavdar hasılı, - Yulaf hasılı, - Darı hasılı, - Mısır hasılı, - Kültürü yapılan diğer buğdaygil yeşil yem bitkileri,- hertürlü yonca, - her türlü bakla, - her türlü tırfıl, - yeşil fiğ, - yeşil bur- çak, - korunga (evliya otu), - yeşil bezelye, - yeşil soya fasulyesi, ayçiçeği hasılı, çayır otları, - yemlik lahana ve yaprakları, - yemlik ebegümeci, - havuç yaprakları, - hayvan pancarı yaprakları, - şeker pancarı yaprakları, - yer elması yaprakları, - hardal bitki parçaları, - deniz yosunları v. b. yeşil yemler.
2) Kuru otlar:
Buğdaygil, baklagil ve diğer familyalara ait yeşil yemlerin tabii yollarla kurutulmalarıyla elde edilen ve doğrudan doğruya veya parçalanıp kıyılarak hayvan beslenmesinde kullanılan sap ve yapraklardır.
3) Sun’i kurutulmuş otlar:
Buğdaygil, baklagil ve diğer familyalara ait değerli yeşil yemlerin körpe halde biçilip, sıcak hava akımında kurutulmasiyle elde edilen yemlerdir.
Sun’i kurutulmuş otlar; Kilogramında 150 mg. ın üzerinde karotin, 180 gr.ın üzerinde ham protein ve 250 gr. ın altında selüloz ihtiva etmeleri halinde kesif yem sayılırlar.
4) Saman, kavuz, kılıf ve kabukları:
Kültüre alınan ve alınmayan buğdaygil, baklagil ve diğer familyalara ait bitkilerin tohum ve meyveleri elde edilirken harmandan arta kalan aşağıda adları yazılı saman, kavuz, kılıf, kabuk v. b. kalıntılardır.
Arpa samanı, - buğday samanı ve kavuzu, - çavdar samanı ve kavuzu, - yulaf samanı ve kavuzu, - Mısır samanı ve koçanı, - çeltik samanı ve kavuzu, - darı samanı ve kavuzu, - gernik ve kaplıca samanları, - kuşyemi samanı, - her türlü bakla samanı ve kılıfı, - Bezelye samanı ve kılıfı, - burçak, fiğ samanları ve kılıfı, - fasulye ve börülce samanları, - mercimek samanı ve kılıfı, - nohut samanı, - soya fasulyesi samanı ve kılıfı, - üçgül ve yonca samanları, - yer fıstığı samanı, - ayçiçeği samanı ve tablası, - pamuk tohumu kabuğu (çiğit kabuğu = kapçık), - keten samanı ve kavuzu, - kolza samanı v.b.saman, kavuz, kılıf ve kabuklar bu gruba girerler.
5) Sap ve yapraklar:
Yeşil yemlerin kurutulmuş olan sap ve yaprakları bu gruba girerler.
6) Ekşitilmiş (silaj = silo) yemler:
Yeşil yemlerin ve suca zengin diğer yemlerin uzun süre muhafazasını sağlamak üzere, belirli şartlarda bir fermantasyon devresi geçirmeleri sonucu elde edilen aşağıda gösterilen yemlerdir.
Yonca silajı, - mısır silajı, - (mısır + baklagil) silajı,- (Çayır üçgülü + çimen) silajı, - (fiğ + çavdar) silajı, - (şeker pancarı + hayvan pancarı) silajı (fiğ + yulaf + çavdar silajı) v.b. silaj yemler bu gruba girerler.
7) Kök veya Yumru yemler:
Yedek besin maddelerini köklerinde veya toprak altı dallarında depo eden ve doğrudan doğruya veya parçalanarak hayvanlara yedirilen, suca zengin yemler ile insan yiyeceği özelliğini kaybetmiş aşağıda gösterilen kök ve yumrulardır.
Hayvan pancarı, - şalgam, - patates, - tatlı patates v.b. kök ve yumru yemler.
8) Dane yemler ve meyveler:
Doğrudan doğruya, kırılarak veya öğütülerek hayvanlara yedirilen buğdaygil, baklagil ve diğer familyalara ait tohum, dane ve meyveler ile insan yiyeceği olarak kullanılma özelliğinde olmayan aşağıda gösterilen tohum, dane ve meyveler bu gruba girerler.
Her türlü buğday, - arpa, - çavdar, - çeltik, - her türlü darı, - kaplıca, - mısır, - yulaf, - yem bezelyesi, - burçak, her türlü fiğ, - nohut (standart dışı), - yer fıstığı (standart dışı), aspir,- pamuk tohumu (çiğit), - meşe palamudu ve insan yiyeceği olarak kullanılmayan diğer dane ve meyveler.
II - Kökeni bitkisel olan sanayi kalıntıları:
Bunlar; Bazı bitkisel ürünlerin işlenmesi sırasında elde olunan un, nişasta, bira, şeker, bitkisel yağ ve benzeri sanayinin kalıntıları olarak ortaya çıkan ve yem olarak kullanılabilen maddelerle öğütülmüş her türlü bitkisel yemlerdir.
1) Değirmencilik kalıntıları:
Bunlar; Değirmenlerde işlenen danelerin eleme ve soyulmalarında başlıyarak un haline gelinceye kadar geçen safhalarda elde edilen aşağıda adları yazılı kalıntılardır.
Buğday kepeği ve razmolu, - bonkalite, - bulgur kepeği, - yulaf ezmesi, - çavdar kepeği, - mısır kepeği, - pirinç kepeği, - baklagil kepekleri v.b. ezme ve kepekler.
2) Nişastacılık Sanayii kalıntıları:
Nişastaca zengin ürünlerden nişasta elde edildikten sonra arta kalan aşağıda adları yazılı kalıntılar bu gruba girerler. Bunlar taze olarak veya kurutularak hayvanlara yedirilirler.
Buğday posası, - buğday şilempesi, - mısır posası, - mısır şilempesi,- mısır gluten yemi (mısır grizi), - mısır gluten unu (mısır proteini), - mısır özü (mısır embriyosu) küspesi, - patates posası, - patates şilempesi v.b. nişastacılık kalıntıları.
3) Fermantasyon Sanayii kalıntıları:
3.1 - Biracılık sanayii kalıntıları:
Biranın yapımı sırasında elde olunan aşağıda adları yazılı kalıntılardır.
Malt çimi, - malt posası, - bira mayası, - şerbetçi otu posası v.b. biracılık kalıntıları.
3.2 - Alkol sanayii kalıntıları:
Alkol ve alkollü içkilerin elde edilmesi sırasında arta kalan, doğrudan doğruya veya kurutularak hayvanlara yedirilen posalar bu gruba girerler.
Melas mayası (ispirto mayası) v.b. alkol sanayii kalıntıları gibi.
3.3 - Şarapcılık sanayii kalıntıları:
Şarap imali sırasında elde edilen aşağıda adları yazılı kalıntılar bu gruba girerler.
Üzüm cibresi, - şarap mayası, - elma posası v.b. posa ve cibreler gibi.
4) Şeker sanayii kalıntıları:
Şeker pancarı veya kamışından şeker üretilirken elde edilen kalıntılardır.
Şeker pancarı posası veya talaşı, - şeker kamışı posası veya talaşı, - melaslı şeker pancarı posası, - melas v.b. şeker sanayii kalıntıları, bu gruba girerler.
5) Yağ sanayii kalıntıları:
Yağlı tohumlardan yağ elde edildikten sonra arta kalan aşağıda adları yazılı kalıntılardır.
Ayçiçeği tohumu küspesi, - pamuk tohumu (çiğit) küspesi, - haşhaş tohumu küspesi, - keten tohumu küspesi, - kendir tohumu küspesi, - soya fasulyesi küspesi, - susam tohumu küspesi, - yer fıstığı küspesi, - fındık ve ceviz küspeleri, - aspir tohumu küspesi, - tütün tohumu küspesi, - kolza küspesi v.b. yağ sanayii kalıntıları gibi.
6) Diğer Bitkisel sanayii kalıntıları:
Marmelat, meyve suyu, salça v.b. mamuller elde edildikten sonra arta kalan kalıntılardır.
Portakal ve turunçgil posaları, - elma posası, - çilek posası, - domates posası v.b. diğer bitkisel sanayii kalıntıları bu gruba girerler.
III- Kökeni hayvansal olan yemler:
Kadavraların, hayvan organlarının ve hayvansal ürünlerin özel surette kurutulması ve öğütülmesinden elde olunan et unu, etkemik unu, kemik unu, kadavra unu ve balık unu ile süt ve süt sanayii kalıntıları, mezbaha kalıntıları, deniz hayvanlarından elde olunanlar v.b. yemlerdir.
1) Süt ve süt sanayii kalıntıları:
Yağlı ve yağsız (yavan) süt tozu, - yayık altı, - peynir suyu v.b. kalıntılardır.
2) Mezbaha kalıntıları:
Kan unu, - et unu, - et - kemik unu, - kemik unu, - karaciğer unu, - kadavra unu, - yemlik et konserveleri, - tavuk mezbaha kalıntı unları v.b. mezbaha kalıntıları bu gruba girerler.
3) Deniz, Göl, Nehir Hayvanlarından elde olunan yemler:
Her türlü balık unu, - her türlü balık yağı (insan tedavi ve beslenmesinde kullanılan hariç), - her türlü balık karaciğer unu v.b. deniz hayvanlarından elde edilen yemler.
IV - Mineral yemler:
Yalnız yem sanayiinde ve hayvan beslenmesinde kullanılan belli başlıları aşağıda gösterilen kalsiyum, fosfor, sodyum gibi makro elementlerin ve demir, bakır, çinko gibi iz elementlerin tuzları veya diğer bileşikleri ile amonyum tuzları ve benzeri maddeler veya bunların karışımlarıdır.
Sentetik bir madde olan organik yapılıştaki üre de bu grupta yer almaktadır.
Sodyumklorür (yemek tuzu), - sodyum molibdat, - sodyum bikarbonat, - sodyum iyodür, - sodyum selenit, - sodyum selenat, - kalsiyum asetat, - kalsiyum asetoklorit, - kalsiyum klorit, - kalsiyum fumarat, - kalsiyum glikonat, - kalsiyum laktat, - kalsiyum sülfat (jips), - kireç taşı, - mermer tozu (kalsiyum karbonat), - kalsiyum - mağnezyum fosfat, - mono-di-tri kalsiyum fosfat, - kalsiyum iyodat, - kalsiyum molibdat, - deniz hayvanlarının kabukları,- kemik kömürü, - kemik külü, - mağnezyum karbonat, - mağnezyum sitrat, - mağnezyum fumarat, - mağnezyum glikonat, - mağnezyum laktat, - mağnezyum oksit,- magnezyum sülfat, - mono-di-tri mağnezyum fosfat, - Demir- 2 karbonat, - demir - 2 fumarat, - demir-3 sitrat, - demir - 2 glikonat, - demir-3 oksit sakkarat, - demir sülfat, - kobalt asetat, - kobalt klorit, - kobalt nitrat, - kobalt sülfat, bakır iyodir, - bakır asetat, - bakır karbonat, - bakır-2 oksit, - bakır sülfat (göztaşı), - potasyum iyodat, - mangan - 2 karbonat, - mangan-2 oksit,-mangan-2 sülfat, - amonyum molibdat, - molibden oksit, - çinko asetat, - çinko karbonat, - çinko oksit,- çinko sülfat,- sentetik üre v.b. mineral yemler.
V - Yemlik preparatlar:
Kimyasal analiz, sentez veya istihraç (exraction) yolları ile, fabrikasyon şeklinde elde edilen ve yemin değerini, organizmada değerlendirilmesini arttırmaya yardım edebilecek nitelikteki müstahzarlar ile antibiyotik, hormon ve vitaminler gibi katkı maddelerini ihtiva eden yemlerdir.
Hayvan hastalıklarının tedavisi veya önlenmesi maksadı ile kullanılan sülfamit, antibiyotik, hormon ve vitaminler gibi ilaç ve benzeri maddeler bu grup dışında sayılırlar.
VI- Karma Yemler:
A- Kesif Karma Yemler
Yem Sanayi tarafından kanatlı, büyükbaş, küçükbaş ve diğer hayvanların beslenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan kesif karma yemler şu şekilde sınıflandırılır:
1) Kanatlı ve diğer kümes hayvanları yemi,
2) Küçükbaş hayvan yemi,
3) Büyükbaş hayvan yemi,
4) Laboratuvar hayvan yemi,
5) Su ürünleri için hazırlanan yemler,
6) Kürk hayvanları için hazırlanan yemler,
7) Ev hayvanları için hazırlanan yemler,
8) Diğer hayvanlar için hazırlanan yemler.

17.05.2014